Tóm tắt Smartcontract Summit 08/2021
Bài viết này nhằm mục đích tóm tắt lại các nội dung được trình bày bởi Sergey Nazarov — CEO của Chainlink trong Smartcontract Summit diễn ra vào tháng 8 năm 2021. Đây là hội nghị lớn và có sức ảnh hưởng trong ngành Crypto.
Về tổng quan, hệ sinh thái của Chainlink có thể chia làm 3 phần:
Blockchains (BC) và Smart Contracts (SC) - on-chain: lưu giữ thông tin và thực hiện các giao dịch tự động theo SC một cách minh bạch và không thể bị thay đổi. Lưu ý rằng on-chain là một hệ thống độc lập và tách biệt hoàn toàn với thế giới.
Cơ sở hạ tầng hiện tại - off-chain: những dịch vụ đã và đang vận hành trên thế giới, cung cấp dịch vụ như thanh toán, data, hoạt động kí gửi, bảo hiểm, …
Off-chain data/off-chain computation - off-chain: Vì on-chain bị tách biệt khỏi phần còn lại của thế giới, các dịch vụ này của Chainlink chính là cầu nối giúp kết nối và đưa thông tin off-chain lên on-chain một cách an toàn và chính xác.
Vậy Chainlink hoạt động như thế nào?
Giả sử như bạn đang sở hữu một công ty bảo hiểm nông nghiệp, vận hành một cách tự động, chính xác, minh bạch, không cần nhiều nhân lực, nhờ vào các SC đã được xây dựng trên BC. Bác nông dân sẽ rất thích điều này vì mọi thứ trở nên minh bạch và tất cả các điều khoản được ghi rõ trong SC sẽ được đảm bảo thực hiện bởi 2 bên giao dịch. Tuy nhiên, SC cần phải có data để tính toán xem sẽ bán bảo hiểm giá bao nhiêu hay bác nông dân có được trả bảo hiểm do mất mùa hay không. Bạn có thể lấy data về thời tiết trên mạng Internet sau đó đưa vào SC, nhưng không có gì đảm bảo là data đó không bị thay đổi để có lợi cho bạn. Chainlink, với hệ thống Decentralized Oracle Network (DON), bao gồm nhiều người vận hành node (node operator), mỗi node operator sẽ đưa ra một data của mình và cơ chế đồng thuận Chainlink OCR 2.0 sẽ đưa data được thống nhất bởi các node operator lên chain. Điều này sẽ ngăn chặn được sự thay đổi data do bất kì một bên thứ 3 nào can thiệp vào 1 hoặc nhiều node operator. DONs đã ứng dụng vào việc đưa data từ off-chain lên on-chain như thế, nhưng nó còn có thể làm được nhiều thứ hơn nữa.
Cụ thể có thể chia nhiệm vụ của các DONs ra làm 3 nhiệm vụ chính [hình 1]:
Off-chain data: đưa data từ thế giới lên chain như ví dụ ở trên.
Off-chain computation: thực hiện những tính toán phức tạp mà không thể thực hiện trên chain, vì lý do chi phí hoặc giới hạn của chain.
Cross-chain computation: hiện tại đang có rất nhiều BC khác nhau cùng vận hành, mỗi BC có thế mạnh và hệ sinh thái riêng với các Dapp đang được xây dựng và phát triển trên đó. Cross-chain computation giúp kết nối các BC với nhau, và sử dụng những Dapp trên đó như một hệ thống duy nhất.
Off-chain data
Hiện tại, data đã được đưa lên BC nhờ vào Chainlink, và nếu bạn tham gia vào crypto thì bạn đã thấy sự bùng nổ của các ứng dụng Decentralized Finance (DeFi). Với Chainlink, bạn có thể đảm bảo data chính xác về giá, tránh được những vụ thay đổi giá on-chain bằng cách vay nhanh (flash-loan attack). Tuy nhiên, đây mới chỉ là mảnh ghép đầu tiên của Chainlink.
SC có khả năng thực hiện các phép tính toán, tuy nhiên, bạn không muốn đẩy tất cả tính toán vào SC vì với mỗi phép tính, người dùng sẽ phải trả phí cho người vận hành BC. Điều này sẽ giới hạn khả năng của SC nếu muốn phục vụ cho những công việc phức tạp khi nhiều dịch vụ bên ngoài thế giới muốn được đưa lên chain.
Chính điều này đã dẫn đến vai trò thứ 2 của DONs: off-chain computation.
Off-chain computation — Chainlink Keepers
Off-chain computation - đưa việc tính toán ra ngoài SC
Nhờ vào off-chain computation, SC có thể được phân làm 2 nửa [hình 2]: 1 nửa đơn giản có thể thực hiện trên chain, một nửa còn lại được đưa ra cho các DONs tính toán và chuyển lại kết quả vào chain. Và cũng tương tự như DONs cho off-chain data, DONs cho off-chain computation cũng cần phải đạt đồng thuận về kết quả cuối cùng trước khi chuyển lại vào chain (chi phí rẻ hơn nhiều lần việc để các tính toán đó trên chain).
Vì tất cả nội dung được viết vào SC, người dùng có thể biết chính xác những gì xảy ra, những gì được tính toán on-chain và off-chain. Ngoài ra, các DONs này còn có thể theo dõi các hoạt động on-chain và off-chain để tính toán (Nó có thể yêu cầu thêm data từ bên ngoài cần thiết cho việc tính toán).
Chainlink Keepers còn được dùng để theo dõi và gọi thực hiện SC tại các thời điểm theo SC. SC không có khả năng tự kích hoạt, nó cần phải có các sự kiện bên ngoài gọi vào để có thể được thực hiện. Ví dụ, Aave là một DeFi làm dịch vụ cho vay. Người dùng sẽ thế chấp tài sản của họ để vay một lượng tài sản khác từ Aave. Khi tài sản thế chấp bị giảm giá trị xuống gần đến mức mà người đó vay, tài sản sẽ bị đem đi bán để luôn đảm bảo Aave không bị nợ xấu. Trước kia, Aave có một con bot, con bot sẽ chạy ở server nào đó, quét các tài khoản và tìm tài khoản nào bị nợ thì sẽ gọi hàm bán đi. Tuy nhiên, nếu server đó có vấn đề (như bị DDOS chẳng hạn), thì con bot đó sẽ không chạy nữa. Chainlink Keepers bao gồm nhiều node operator sẽ theo dõi và luôn đảm bảo Aave không bị nợ xấu.
Chainlink VRF (Verifiable Random Function) cũng là một ứng dụng của off-chain computation. Với Chainlink VRF, bạn đảm bảo được tính ngẫu nhiên. Nhà phát hành game có thể tự sinh ra chỉ số của vật phẩm hoặc vật phẩm một cách ngẫu nhiên, tuy nhiên không có điều gì đảm bảo là nhà phát hành trung thực. Chainlink VRF sẽ đứng ra làm việc đó, đảm bảo cho các game trở nên công bằng cho người chơi. Nhờ Chainlink VRF, giai đoạn vừa qua đã có sự bùng nổ của các game NFTs như Axie Infinity, My DefiPet, hay Aavegotchi, …
Dịch vụ Chainlink Keepers đã lên mainnet, các nhà phát triển đã có thể đăng kí dịch vụ keeper tại: keeper.chain.link. Bạn có thể đăng kí làm Keeper để kiếm phí từ việc cung cấp dịch vụ tính toán, tuy nhiên hiện tại chưa thể đăng kí được. Để nhận update bạn có thể vào các official channel của Chainlink để theo dõi.
Cross-chain Computation
Chúng ta đã có cách đưa data lên chain, cũng đã có cách để mở rộng khả năng của SC với off-chain computation. Mảnh ghép cuối cùng đó là sự tương thích giữa các chain với nhau, giúp người dùng có thể sử dụng dịch vụ ở các chain khác nhau mà không gặp một trở ngại gì, hay SC ở chain này có thể gọi SC ở chain kia. Điều đó được hiện thực hóa với Cross-chain Computation.
Cross-Chain Interoperability Protocol (CCIP), là một giao thức kết nối các chain với nhau. Không giống như những cây cầu hiện tại khi mà bạn chỉ có khả năng chuyển token từ chain này sang chain kia, với CCIP bạn có thể chuyển cả token và command (lệnh) bạn muốn làm gì với những token đó. Hiện tại, Celcius đã tích hợp CCIP vào hệ thống để có thể sử dụng các DeFi ở các chain khác nhau.
Với CCIP, bạn có thể làm được như sau: chuyển token A vào Defi protocol M ở chain C, sau đó theo dõi lợi nhuận với Chainlink Keeper, nếu lợi nhuận giảm xuống thì rút ra và chuyển token về cho bạn. Hoặc bạn có thể thế chấp ở chain này, vay ở chain kia mà không bị giới hạn.
CCIP là 1 bước đột phá và sẽ tạo ra một lớp Dapp mới, Dapp đó sử dụng nhiều Dapp và SC ở các chain khác nhau mà không cần phải quan tâm là chain nào đang được sử dụng. CCIP sẽ hoạt động như 1 lớp API, người dùng chỉ cần tương tác với nó để có thể tham gia vào tất cả tiện ích do BC mang đến.
CCIP hoạt động như 1 API kết nối thị trường truyền thống và BC/SC
Điều này cực kì có lợi cho thị trường truyền thống và những dịch vụ ở web 2.0. Những công ty không muốn đầu tư nhiều về công nghệ mà chỉ muốn sử dụng dịch vụ ở BC, họ chỉ cần sử dụng thông qua CCIP, điều này sẽ giúp giảm thiểu chi phí đầu tư để sử dụng công nghệ mới. Tiền điện tử của chính phủ (CBDCs) cũng có thể chảy qua kênh này khi muốn tương tác với công ty và những dịch vụ trên chain. Điều này sẽ thúc đẩy mạnh việc sử dụng BC vào đời sống.
Các lớp của hệ thống Chainlink
Về bản chất, CCIP cũng hoạt động bằng các DONs. Các DONs sẽ đồng thuận về token và command chuyển đi bằng thuật toán đồng thuận Chainlink OCR 2.0. Vì hoạt động như 1 cây cầu thông thương giữa những chain với nhau, chúng ta còn có những DONs hoạt động để chống gian lận (Anti-Fraud Network). Những DONs này sẽ theo dõi các CCIP xem có hoạt động tốt không, có thể tích hợp AI để phát hiện những gian lận nếu có trong quá trình CCIP vận hành, đảm bảo hệ thống hoạt động an toàn, hiệu quả.
Kết luận
Chainlink đã hoàn thành những mảnh ghép cuối cùng để hiện thực hóa việc mang cả thị trường tài chính và các mảng liên quan lên blockchain. Với mạng lưới partner rộng lớn mình cảm thấy Chainlink sẽ trở thành standard cho sự phát triển của BC.
Trao đổi thêm tại https://t.me/chainlink_vn